Metoda NDT-Bobath

W dzisiejszych czasach istnieje wiele metod rehabilitacji, zarówno tej w formie manualnej jak i tej za pomocą prądów, fal lub zimna. Zabiegi rehabilitacyjne często przynoszą lepsze korzyści niż leczenie farmakologiczne, a w większości przypadków rehabilitacja jest niezbędna do przywrócenia sprawności po rozmaitych urazach czy schorzeniach. W przypadku schorzeń i nieprawidłowości rozwojowych u dzieci zastosowanie odpowiedniej metody jest bardzo ważne.
Jedną z metod stosowanych u dzieci jest rehabilitacja metodą Bobath. Metoda ta pomaga w ogólnym rozwoju niemowląt, szczególnie tym, mającym problem z napięciem mięśniowym, zaburzeniami natury neurologicznej, ortopedycznej, genetycznej, opóźnieniami rozwojowymi oraz asymetrią ułożenia. Bobath polecany jest również dla wcześniaków jako skuteczny sposób na stymulację rozwoju. Dzięki temu dzieci urodzone przedwcześnie mogą z odpowiednią pomocą nadgonić straty w stosunku do dzieci, które przyszły na świat w terminie.

Metoda Bobath nie jest jednak przeznaczona tylko i wyłącznie dla noworodków. Stosuje się ją z powodzeniem również w przypadku rehabilitacji dorosłych osób z porażeniem mózgowym, urazach mózgowo-czaszkowych lub po udarach mózgu. Ćwiczenia zapobiegają utrwalaniu niekorzystnych zmian, jakie zaszły w ośrodkowym układzie nerwowym, takim jak nadmierne napięcie mięśni. Ich celem jest stymulowanie ruchowo pacjenta, tak aby mógł odzyskać przynajmniej częściową lub całkowitą samodzielność.

Bobath z angielskiego Bobath concept lub w USA neuro-developmental treatment (NDT) powstała w latach czterdziestych XX wieku w Londynie. Opracowało ją czeskie małżeństwo – fizjoterapeutka Berta Bobath oraz jej mąż, psychiatra Karl Bobath. Swoją teorię opracowali dzięki analizie zachowania oraz terapii dzieci z porażeniem mózgowym. Zauważyli, że doświadczanie ruchu oraz czucie u dziecka z takimi zaburzeniami mocno różni się od tego, jak zachowuje się i czuje dziecko zdrowe. Dziecko z jakimikolwiek zaburzeniami na tym tle będzie nieprawidłowo czuło swoje ciało, a co za tym idzie nie będzie potrafiło wykonywać poszczególnych ruchów. Zaczęto więc prowadzić terapię w taki sposób, by poprzez codzienne ćwiczenia eliminować nieprawidłowe odruchy, a utrwalać te prawidłowe. W oparciu o początkowe założenia metody Bobathów, szwajcarska lekarska pediatra Elsbeth Koeng
i współpracująca z nią fizjoterapeutka Mary Quinton rozwinęły tę metodę w leczenie neurorozwojowe, które jest szczególnie przydatne w rehabilitacji wcześniaków i niemowląt.

Najważniejszym celem rehabilitacji dzieci według metody Bobath jest przygotowanie dziecka z zaburzeniami ruchowymi do jak najbardziej samodzielnego funkcjonowania. Nie ma zestawu gotowych, odpowiednich dla wszystkich ćwiczeń. Jako, że każde dziecko jest inne i zmaga się z innymi zaburzeniami ćwiczenia dobierane są indywidualnie do każdego pacjenta. Są jednak główne zasady, którymi kierują się fizjoterapeuci. Należą do nich:
– hamowanie nieprawidłowych odruchów,
– stymulowanie ruchów jak najbardziej zbliżonych do prawidłowych,
– wpływanie na nieprawidłowe napięcie mięśni poprzez obniżanie i podwyższanie napięcia,
– wyzwalanie ruchów jak najbardziej zbliżonych w formie do ruchów prawidłowych poprzez wspomaganie i prowadzenie ruchu z punktów kluczowych tzn. z głowy, szyi, obręczy barkowej oraz miednicznej,
– utrwalanie prawidłowych ruchów podczas codziennych czynności takich jak zabawa, kąpiel, zabiegi pielęgnacyjne.

Podczas sesji rehabilitacyjnej fizjoterapeuta ćwiczy całe ciało dziecka. Kieruje ruchami i zapewnia im odpowiedni kierunek, pracuje nad stabilizacją kończyn dziecka oraz zachowaniem pozycji. Jest to sposób na dostarczanie dziecku odpowiednich bodźców czuciowych oraz doznań ruchowych. Ruchy takiego rehabilitowanego niemowlęcia podczas sesji nie mogą być przypadkowe, każdy ruch jest starannie przygotowany i na bieżąco korygowany przez rehabilitanta. Tempo i rytm takich ćwiczeń zawsze dobierane są indywidualnie w zależności od możliwości oraz samopoczucia malucha, tak by nie zmęczyć dziecka nadmierną aktywnością oraz zapewnić mu w pełni poczucie bezpieczeństwa.

Jednak sesja rehabilitacyjna to nie wszystko. Często godzina rehabilitacji jest niewystarczająca by przynieść efekty, dlatego w każdej sesji biorą udział rodzice i opiekunowie dziecka. Rehabilitant na bieżąco instruuje ich jak postępować i stosować metodę Bobath w domu w trakcie codziennych czynności typu karmienie dziecka, noszenie, pielęgnacja czy zabawa. Przy sumiennym przestrzeganiu zaleceń fizjoterapeuty oraz regularnym wykonywaniu ćwiczeń w domu oczekiwane usprawnienie ruchowe może nastąpić już po kilkunastu tygodniach. W miarę śledzenia postępów pacjenta ćwiczenia są odpowiednio modyfikowane.

Ćwiczenia wprowadzane według metody Bobath odznaczają się następstwem rozwojowym. Poprzez poruszanie danymi obszarami ciała dziecka wywołuje się ruchy kończyn i umożliwia przejście malucha z jednej pozycji do drugiej. W ten sposób dziecko uczy się samodzielnego kontrolowania odruchów i postawy, ponieważ stymulowanie w jednej ze sfer pozostawia swobodę dla ruchów czynnych w innych sferach. Sprawia to, że ruchy dziecka nie są całkowicie bierne. Dodatkowo warto, by ćwiczeniom ruchowym towarzyszyło słowne określanie i nazywanie wykonywanych czynności, co może być też nauką mowy.

Zaleca się by terapia Bobath rozpoczęła się przed 6 miesiącem życia dziecka, im szybciej tym lepiej.

Metoda była krytykowana przez specjalistów z American Academy of Cerebral Palsy and Developmental Medicine oraz przez brytyjskie stowarzyszenie Association of Chartered Physiotherapists in Neurology. W 2013 roku opublikowano przegląd skuteczności stosowania metody Bobath u dzieci z porażeniem mózgowym. Wyniki badań dowiodły, że metoda ta nie jest skuteczna w przypadku dzieci z chorobą naczyniowo-mózgową. Rok później, w 2014 roku opublikowano przegląd mający na celu przeanalizowanie skuteczności koncepcji Bobath w przypadku pacjentów po przebytym udarze.

Pierwszy kurs w Polsce odbył się w 1988r. Obecnie metoda NDT-Bobath jest jedną z popularniejszych metod rehabilitacji niemowląt na całym świecie.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here